Amber Bracken wint World Press Photo

Unieke zestiende-eeuwse bibliotheek in de Walburgiskerk

De eerste druk van Copernicus’ De Revolutionibus Orbium Coelestium uit 1543 was op de internationale Hanzedagen in Kampen te zien. Althans, een exacte replica. Het boek van Copernicus behoort tot de topstukken in de middeleeuwse bibliotheek de Librije in de Walburgiskerk. De bijzondere eerste druk wordt zorgvuldig bewaard onder optimale condities maar nu er een replica is, kunnen veel mensen het boek zien.

De Revolutionibus Orbium Coelestium (in het Nederlands: Over de Omwentelingen van de Hemelse Sferen) is het belangrijkste werk van de sterrenkundige, waarin hij uitlegt dat de zon niet om de aarde draait, maar de aarde juist om de zon. Volgend jaar, als het 475 jaar geleden is dat de eerste druk verscheen, krijgt het boek nog meer aandacht in Zutphen.

Vanwege deze en andere boeken, maar ook omdat de Librije nog altijd in de oorspronkelijke staat op de oorspronkelijke locatie gevestigd is, behoort ze tot de belangrijkste cultuurhistorische monumenten die Nederland rijk is. Er bestaan alleen in het Italiaanse Cesena en het Britse Hereford nog vergelijkbare bibliotheken.

Leeszaal

De Librije werd opgericht in de zestiende eeuw als openbare leeszaal door twee kerkmeesters, Conrad Slindewater en Herman Berner, met als doel “de mensen voor het ware geloof te behouden door hen goede boeken te laten lezen”. De bouw duurde van 1561 tot 1564. De leeszaal werd gemodelleerd naar de boekenzalen twee Zutphense middeleeuwse kloosters.

Na dertig jaar werd de Librije een particuliere bibliotheek voor predikanten en raadsleden. Vervolgens raakte zij in de negentiende eeuw in de vergetelheid. Aan het eind van die eeuw werd de leeszaal echter herontdekt als een monument van wetenschap en geschiedenis.

Bijzondere collectie

In totaal telt de collectie meer dan zevenhonderd werken, waaronder zeven handschriften, 85 incunabelen (boeken die voor 1500 gedrukt zijn), 501 titels uit de zestiende eeuw, 134 onderwerpen uit de zeventiende eeuw en dertien uit de achttiende eeuw. Ze bevatten vooral de onderwerpen theologie, kerkelijk en wereldlijk recht, klassieke letterkunde en geschiedenis. Tot de topstukken behoren ook een handgeschreven missaal, afkomstig uit een Deventer scriptorium maar geschreven voor het Zutphense convent Isendoorn en twee liturgische handschriften uit de vijftiende eeuw.

Rondleiding

De Librije is ook te bezoeken tijdens de openingstijden van World Press Photo. Per keer kunnen groepen tot 15 personen worden toegelaten. De toegang kost 4 euro per persoon. Kaarten zijn te koop bij de kassa van World Press Photo.